1o Εξάμηνο
Περίληψη: Μέθοδοι και στρατηγικές δειγματοληψίας. Εκτιμητές. Τύποι δεδομένων. Συλλογή και οργάνωση οικολογικών δεδομένων. Μέθοδοι ανάλυσης ανά ερώτημα και τύπο δεδομένων. Η έννοια του οικολογικού μοντέλου. Τύποι μοντέλων. Κατασκευή μοντέλων. Παραδείγματα και εφαρμογές
Αναλυτικό περιεχόμενο: Δειγματοληψία, εκτίμηση και εκτιμητές: βασικές έννοιες. Οι έννοιες του αντιπροσωπευτικού δείγματος, της ακρίβειας και της μεροληψίας. Οργάνωση δειγματοληψίας. Στρατηγικές δειγματοληψίας και εκτιμητές (απλή τυχαία, στρωματοποιημένη, πολυσταδιακή, συστηματική). Τύποι δεδομένων (ιδιότητες και περιορισμοί). Συλλογή και οργάνωση οικολογικών δεδομένων. Μέθοδοι ανάλυσης ανά ερώτημα και τύπο δεδομένων (πραγματικά παραδείγματα με τη χρήση του SPSS & άλλου λογισμικού). Έλεγχοι διαφορών (παραμετρικοί και μη-παραμετρικοί έλεγχοι). Έλεγχοι σχέσεων (συσχέτιση, παλινδρόμηση). Διερευνητικές μέθοδοι (ανάλυση πολλών μεταβλητών). Παρουσίαση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Η έννοια του μοντέλου. Το μοντέλο ως εργαλείο κατανόησης και περιγραφής συστημάτων και μηχανισμών. Τύποι μοντέλων, χαρακτηριστικά και χρήση, μεταβλητές του μοντέλου και εξωτερικές παράμετροι. Σχέση κόστους-ποιότητας. Δημιουργία μοντέλων. Παρεμβολή-παρέκταση (interpolation-extrapolation). Παραμετροποίηση, έλεγχος και βελτίωση μοντέλων. Εμπειρικά μοντέλα. Δημιουργία εμπειρικού μοντέλου Εισαγωγή μεταβλητών. Τρόποι συσχέτισης μεταβλητών. Πολυ-μεταβλητά μοντέλα. Αλληλεπιδράσεις κλιμάκων. Αναλυτικά μοντέλα. Μεταβλητές κατάστασης-μεταβλητές ροής. Δημιουργία αναλυτικού μοντέλου. Αριθμητικές μέθοδοι ολοκλήρωσης εξισώσεων, επιλογές κλίμακας, ομογενοποίηση παραμέτρων. Παραδείγματα και εφαρμογές από μελέτες περίπτωσης (case studies).
Περίληψη: Επίπεδα και εκτιμητές της βιολογικής ποικιλότητας. Πρότυπα βιοποικιλότητας. Μέθοδοι εκτίμησης και ανάλυσης της βιολογικής ποικιλότητας. Εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Παραδείγματα και εφαρμογές. Ασκήσεις πεδίου.
Αναλυτικό περιεχόμενο: Βασικές έννοιες και αρχές, σε διαφορετικά επίπεδα (από τα γονίδια στα οικοσυστήματα), μεγέθη και πρότυπα βιοποικιλότητας με έμφαση στη φυτο-ποικιλότητα. Παγκόσμια, Μεσογειακά και Ελληνικά κέντρα βιοποικιλότητας. Οδηγία 92/43/ΕΕ και το δίκτυο Π.Π. Natura 2000. Η Εθνική Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα της Ελλάδας. Μέθοδοι και τεχνικές δειγματοληψίας και μέτρησης της Βιολογικής Ποικιλότητας. Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης της Βιολογικής Ποικιλότητας. Μεθοδολογία και αποτελέσματα παρακολούθησης και αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης οικοτόπων. Μεθοδολογία και αποτελέσματα παρακολούθησης και αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης των φυτικών ειδών. Βάσεις δεδομένων ειδών & τύπων οικοτόπων, Γεωγραφικές βάσεις δεδομένων. Μελέτες περιπτώσεων από τον Ελληνικό και Μεσογειακό χώρο. Βιοποικιλότητα και παρακολούθηση φυτικών taxa σε νησιωτικά οικοσυστήματα. Κριτήρια IUCN, Κατάλογοι Ερυθρών Δεδομένων. Πρωτόκολλα δειγματοληψίας εργασιών πεδίου, αξιολόγησης και κατάστασης διατήρησης ειδών χλωρίδας και πανίδας. Πρωτόκολλα δειγματοληψίας πεδίου με σκοπό την εποπτεία και την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης τύπων οικοτόπων.
Περίληψη: Αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Προστατευόμενες Περιοχές & Οικότοποι. Σχέδια Διαχείρισης. Παραδείγματα και εφαρμογές. Ασκήσεις πεδίου.
Αναλυτικό περιεχόμενο: Περιβαλλοντικός σχεδιασμός και ανάδειξη περιοχών. Προστατευόμενες Περιοχές & Οικότοποι. Πλαίσιο διαχείρισης & λειτουργίας. Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. Αρχές, Στόχοι, Μεθοδολογία, Προδιαγραφές Σχεδίων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Οργάνωση Διαχείρισης Περιοχών, Οικοτόπων & Ειδών. Αξιολόγηση της Κατάστασης Διατήρησης & Μέτρα Διαχείρισης. Διαχείριση Μεσογειακών Οικοσυστημάτων & ανάπτυξη Οικοτουρισμού. Νησιωτικά Οικοσυστήματα & Διαχείρισή τους. Εφαρμογές των ΓΣΠ στη Διαχείριση οικοσυστημάτων. Παραδείγματα Διαχείρισης- Περίπτωση Μελέτης. Επίσκεψη πεδίου σε Φορέα Διαχείρισης Π.Π. NATURA 2000. Ασκήσεις πεδίου.
Περίληψη: Εκμετάλλευση, παρακολούθηση και διαχείριση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων. Πληθυσμός και απόθεμα. Παράμετροι δυναμικής του πληθυσμού. Μέθοδοι εκτίμησης αποθεμάτων. Αλιευτική Διαχείριση. Υδατοκαλλιέργειες.
Αναλυτικό περιεχόμενο: Η εκμετάλλευση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων και η ανάγκη παρακολούθησης και διαχείρισης. Πληθυσμός και απόθεμα, σύνδεση βιολογίας και εκμετάλλευσης. Παράμετροι που καθορίζουν τη δυναμική ενός πληθυσμού: ανάπτυξη, θνησιμότητα, αναπαραγωγή. Βασικές παράμετροι εκμετάλλευσης (αλιευτική προσπάθεια, επιλεκτικότητα, αλιευτική θνησιμότητα, CPUE). Ολικά μοντέλα: Λογιστικό πρότυπο αύξησης πληθυσμών. Μοντέλα Πλεονάζουσας Παραγωγής. Αναλυτικά μοντέλα: Ηλικιακή κατανομή, κλείδες μήκους-ηλικίας, ανάλυση εικονικού πληθυσμού (VPA), απόδοση ανά στρατολογημένο άτομο. Πρωτόκολλα και συλλογή δεδομένων αλιευτικής δραστηριότητας, αλιευτικής προσπάθειας και παραγωγής. Σύγχρονες μεθοδολογίες στην εκτίμηση αποθεμάτων (stock assessment). Διαχείριση αλιευμάτων και Οικοσυστημική Προσέγγιση στην Αλιευτική Διαχείριση. Αλιεία και περιβάλλον. Συμπεριφορά ψαριών σε συστήματα εκτροφής. Οντογένεση και νυμφικές καλλιέργειες (Παρατήρηση πρώιμων αναπτυξιακών σταδίων ευρύαλων ψαριών. Επίδραση θερμοκρασίας επώασης στη διάρκεια των διαφόρων σταδίων).
2o Εξάμηνο
Περίληψη: Αρχές Διαχείρισης Υδάτινων οικοσυστημάτων. Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα WFD 2000/60EE. Τυπολογία Υδάτινων Οικοσυστημάτων. Εργαλεία Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Υδάτινων Οικοσυστημάτων. Κύριοι ρύποι του υδάτινου περιβάλλοντος. Εκτίμηση οικολογικού κινδύνου. Χρήση οργανισμών Βιοενδεικτών και Βιομαρτύρων. Προστασία παράκτιων περιοχών. Επιπτώσεις υδατοκαλλιεργειών στο υδάτινο περιβάλλον και γενετική ρύπανση.
Αναλυτικό περιεχόμενο: Γενικές αρχές Διαχείρισης Υδάτινων οικοσυστημάτων. Οδηγία Πλαίσιο για τα ύδατα WFD 2000/60EE. Τυπολογία Υδάτινων Οικοσυστημάτων– Συστήματα Ταξινόμησης. Εργαλεία Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Υδάτινων Οικοσυστημάτων. Βιολογικά Ποιοτικά Στοιχεία (φυτοπλαγκτό, μακρόφυτα, μακροασπόνδυλα, ψάρια) ως δείκτες αξιολόγησης της Οικολογικής Ποιότητας των υδάτων. Εργαλεία Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Υδάτινων Οικοσυστημάτων – Προβλήματα υποβάθμισης – Ανθρωπογενείς επιδράσεις, χερσοποίηση. Κύριοι ρύποι του υδάτινου περιβάλλοντος – Είσοδος ρυπογόνων ουσιών στα υδάτινα οικοσυστήματα. Εκτίμηση οικολογικού κινδύνου (ecological risk assessment). Ξενοβιοτικές ουσίες και υδρόβιοι οργανισμοί. Εκτίμηση των επιπτώσεων της ρύπανσης σε υδρόβιους οργανισμούς: αρχές τοξικότητας/οικοτοξικολογίας και μέθοδοι. Χρήση οργανισμών Βιοενδεικτών και Βιομαρτύρων σε στρατηγικές Βιοπαρακολούθησης της ρύπανσης των υδάτων. Προστασία παράκτιων αστικών περιοχών – Διαχείριση αστικών αποβλήτων και ο ρόλος των Μονάδων Βιολογικού καθαρισμού. Οργανόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων σε παράκτιες περιοχές. Σχεδιασμός πειραμάτων έκθεσης υδρόβιων οργανισμών σε in vitro συνθήκες. Ανάλυση δεδομένων από in vitro πειράματα τοξικότητας σε υδρόβιους οργανισμούς. Στατιστική επεξεργασία δεδομένων από πειράματα τοξικότητας με τη χρήση στατιστικού πακέτου SPSS. Επιπτώσεις υδατοκαλλιεργειών στο θαλάσσιο περιβάλλον και γενετική ρύπανση. Καλλιέργεια μικροφυκών και χρήση τους για δέσμευση καυσαερίων. Βιολογικές υδατοκαλλιέργειες (καλλιέργεια τροχοζώων και απολύμανσή τους με χρήση αιθέριων ελαίων -μικροβιολογική ανάλυση).
Περίληψη: Επισκόπηση των βασικών λειτουργικών προσαρμογών των φυτών στο Μεσογειακό περιβάλλον. Κύριοι περιβαλλοντικοί παράγοντες καταπόνησης και μέθοδοι εκτίμησης των επιπτώσεών τους. Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα μεσογειακά φυτά.
Αναλυτικό περιεχόμενο: Λειτουργικές προσαρμογές των φυτών στις ιδιαιτερότητες του Μεσογειακού περιβάλλοντος. Οι κυριότεροι παράγοντες περιβαλλοντικής καταπόνησης και μέθοδοι εκτίμησης των επιπτώσεών τους: ηλιακή ακτινοβολία, ξηρασία, θερμοκρασία, αλατότητα, βαρέα μέταλλα, αέριοι ρύποι. Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα μεσογειακά φυτά: αύξηση θερμοκρασίας, αύξηση CO2, φαινόμενο θερμοκηπίου, μεταβολή του προτύπου των βροχοπτώσεων, ερημοποίηση, αύξηση υπεριώδους-Β ακτινοβολίας.