Το 16ο Διεθνές Συμπόσιο για τα Υδρόβια Φυτά ή μακρόφυτα διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ένωσης Υδρόβιων Φυτών, και θα διεξαχθεί στην πόλη Aarhus της Δανίας, από τις 14 έως τις 19 Ιουνίου του 2020.

Σκοπός του συνεδρίου είναι να προωθήσει τη συζήτηση για όλα τα θέματα που σχετίζονται με την επιστήμη και τη διαχείριση των υδροβίων μακροφύτων (aquatic macrophytes) και της υδρόβιας βλάστησης στα εσωτερικά νερά. Τα υδρόβια μακρόφυτα πληρούν ένα ευρύ φάσμα οικολογικών ρόλων και συμβάλλουν ουσιαστικά στη δομή, τη λειτουργία και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες των υδάτινων οικοσυστημάτων. Τα μακρόφυτα αποτελούν βασικό συστατικό του υδάτινου περιβάλλοντος και ένα από τα «Βιολογικά Ποιοτικά Στοιχεία» (Biological Quality Elements), για την αξιολόγηση της Οικολογικής Ποιότητας της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα WFD 2000/60/EE [ΟΠΥ, Water Framework Directive].

Δεδομένης της τεκμηριωμένης σημασίας τους για τα υδάτινα οικοσυστήματα, η έρευνα για τα υδρόβια μακρόφυτα συνεχίζει να ανθίζει σε Διεθνές Επίπεδο. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές σήμερα είναι περισσότερο επιτακτικές από ποτέ! Οι κλιματικές αλλαγές, η αυξανόμενη ζήτηση για χρήση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων και των υδάτων, η ρύπανση, η εξάπλωση των εισβαλλόμενων ειδών, οι μεταβολές στις χρήσεις γης και η εντατικοποίηση τους, η υποβάθμιση, ο κατακερματισμός, καθώς και η απώλεια ενδιαιτημάτων, αποτελούν μερικές από τις προκλήσεις για τη διατήρηση και τη διαχείριση τόσο των υδρόβιων φυτών, όσο και των οικοσυστημάτων τους σε Παγκόσμιο Επίπεδο.

Στα πλαίσια του 16ου Διεθνούς Συνεδρίου η Ελληνική Ερευνητική Ομάδα Ειδικών στα Υδρόβια Μακρόφυτα διοργανώνει μία Ειδική Συνεδρία, με Θέμα την Έρευνα και διατήρηση των υδρόβιων φυτών στα Μεσογειακά οικοσυστήματα.

Τα Μεσογειακά οικοσυστήματα έχουν μακραίωνη ιστορία ανθρώπινων διαταραχών. Η έλλειψη νερού επιδεινώνει τις πιέσεις γύρω από τα υδάτινα σώματα, όπως για παράδειγμα οι υδρογεωμορφολογικές αλλαγές, η υπεράντληση του νερού, η ρύπανση, ο ευτροφισμός, οι δραστηριότητες αναψυχής, κ.λπ. Τα οικοσυστήματα σε θερμά κλίματα είναι πιο ευαίσθητα στις ανθρωπογενείς πιέσεις, όπως ο ευτροφισμός και η υπεράντληση του νερού, από ό, τι σε παρόμοια οικοσυστήματα σε εύκρατα ή ψυχρά κλίματα. Οι Μεσογειακές λεκάνες απορροής παρουσιάζουν σημαντικές χωρικές διακυμάνσεις όσον αφορά τα μορφολογικά, κλιματικά και υδρογραφικά τους χαρακτηριστικά, αλλά και υψηλή χρονική μεταβλητότητα π.χ. πλημμύρες το χειμώνα και ξηρασία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, σε σύγκριση με την Κεντρική Ευρώπη. Οι διακυμάνσεις αυτές έχουν ισχυρή επίδραση στο οικοσύστημα, προκαλώντας αλλοιώσεις στη δυναμική των υδρόβιων κοινοτήτων. Ποταμοί και ρυάκια διαλείπουσας ροής κυριαρχούν στις λεκάνες απορροής σε μεγάλα τμήματα της Μεσογειακής Ευρώπης, ειδικά σε περιοχές με ημι-άνυδρες κλιματικές συνθήκες. Επιπλέον, οι λίμνες στην περιοχή της Μεσογείου συγκαταλέγονται στα πιο ευαίσθητα υδατικά συστήματα στις ακραίες κλιματικές αλλαγές.

Τα υδρόβια μακρόφυτα διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη δυναμική των εσωτερικών υδάτων, αλλά οι συντονισμένες επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής και των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες της απώλειας της ποικιλότητας τους, της εισβολής εξωτικών ειδών, της εξαφάνισης απειλούμενων ειδών, κ.λπ. τα οποία επηρεάζουν τις λειτουργίες και τις οικοσυστημικές τους υπηρεσίες.

Τα υδρόβια φυτά υπόκεινται όλο και περισσότερο σε πιέσεις από τις παγκόσμιες αλλαγές που προκαλούνται από τον άνθρωπο, όπως η αλλαγή του κλίματος, ο ευτροφισμός και η αυξανόμενη επικράτηση εξωτικών ειδών. Συνολικά, τα υδρόβια φυτά μειώνονται σε πολλούς υγρότοπους και σε ρηχά υδάτινα σώματα παγκοσμίως. Ως αποτέλεσμα, η βιοποικιλότητα των εσωτερικών υδάτων μειώνεται με πολύ υψηλότερο ρυθμό, από τη βιοποικιλότητα οποιουδήποτε άλλου χερσαίου οικοσυστήματος. Επιπλέον, παρά τη σπουδαιότητά τους, οι μελέτες των υδρόβιων μακροφύτων στη Μεσόγειο περιορίζονται κυρίως στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ιβηρική Χερσόνησο, ενώ στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχει σημαντική έλλειψη γνώσης για το θέμα αυτό.

Σ’ αυτή την Ειδική Συνεδρία για την ‘’Έρευνα και διατήρηση των υδρόβιων φυτών στα Μεσογειακά οικοσυστήματα’’ καλωσορίζουμε εργασίες σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τον αφθονία και την ποικιλότητα των υδρόβιων μακροφύτων, την ποικιλομορφία και τα χαρακτηριστικά των οικοτόπων τους, καθώς και θέματα διαχείρισης και διατήρησης σε Μεσογειακού τύπου υδάτινα οικοσυστήματα όπως π.χ. ρέματα, ποτάμια, λίμνες, λιμνοθάλασσες κ.λπ.

Το ερευνητικό θέμα της Ειδικής Συνεδρίας, είναι ανοικτό σε υποβολές εργασιών σχετικά με τα μακρόφυτα ως εργαλείο για την οικολογική παρακολούθηση και αξιολόγηση των γλυκέων υδάτων, τη λειτουργία των οικοσυστημάτων και τη διαχείριση της διατήρησης των οικοσυστημάτων σε περιοχές Μεσογειακού κλίματος και την αντίστοιχη ικανότητα τους να στηρίζουν την οικολογική ακεραιότητα και να παρέχουν οικοσυστημικές υπηρεσίες.

Τα πιθανά θέματα περιλαμβάνουν: απώλεια ειδών και εισβολή εξωτικών taxa, πιθανές επιπτώσεις της αλλαγής της ποιότητας των υδάτων σε απειλούμενα είδη και ενδιαιτήματα, δείκτες μακροφύτων για την αξιολόγηση οικολογικής κατάστασης της ΟΠΥ, κατανομή κυρίαρχων ταξινομικών ειδών μακροφύτων κατά μήκος των περιβαλλοντικών κλίσεων, λειτουργικά χαρακτηριστικά των ειδών για τη διερεύνηση της χωρικής και χρονικής διαφοροποίησης των υδάτινων οικοσυστημάτων, διασυνδέσεις μεταξύ λειτουργικών χαρακτηριστικών των μακροφύτων και της ποιότητας των υδάτων, διεργασίες και λειτουργίες των οικοσυστημάτων, χλωριδική σύνθεση και δομικά πρότυπα των μακροφυτικών συναθροίσεων, χωρική και χρονική διαφοροποίηση των μακροφυτικών κοινοτήτων σε διάφορους τύπους υδάτινων σωμάτων της Μεσογείου, κ.λπ.

Στόχος της εν λόγω Ειδικής Συνεδρίας είναι να συγκεντρώσει ερευνητές και επιστήμονες που ασχολούνται με την διαχείριση και προστασία των υδρόβιων μακροφύτων σε Μεσογειακού τύπου οικοσυστήματα απ’ όλο τον κόσμο, να συζητήσουν βασικά ερωτήματα για τις σύνθετες επιπτώσεις της περιβαλλοντικής αλλαγής στα υδρόβια μακρόφυτα, καθώς και τις προκλήσεις και τις προοπτικές της μελλοντικής έρευνας.

Προθεσμία υποβολής Περιλήψεων είναι η 1η Φεβρουαρίου 2020.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Διεθνούς Συνεδρίου: http://www.internationalaquaticplantsgroup.com/index.html

Εύα Παπαστεργιάδου, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Μέλος της Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής [evapap@upatras.gr]